แมลงสาบเป็นแมลงดึกดำบรรพ์ที่อาศัยอยู่บนโลกนี้มานานประมาณ 250 ล้านปี โดยสันนิษฐานจากหลักฐานซึ่งเป็นฟอสซิล (fossil) ที่ถูกค้นพบ ตามการจำแนกแมลงทางวิทยาศาสตร์ แมลงสาบถูกจัดกลุ่มไว้ในชั้น (class) lnsecta, อันดับ (order) Orthoptera บางครั้งพบว่าในตำราบางเล่ม แมลงสาบอาจจะถูกจัดอยู่ในอันดับ Dictyoptera หรือ BIattodea ก็ได้ การจำแนกที่แตกต่างกันเหล่านั้นเกิดขึ้นจากการใช้ลักษณะบางอย่างที่แตกต่างกันมาใช้ในการจำแนก แมลงสาบถูกจำแนกย่อยออกเป็น วงศ์ (family) ต่างๆ ได้ทั้งสิ้น 5 วงศ์ คือ BIattidae, BIattellidae, BIaberidae, cryptocercidae และ polyphagidae จนกระทั่งปัจจุบันนี้ แมลงสาบที่พบทั่วโลกมีทั้งสิ้นประมาณ 4000 ชนิด (species)

อุปนิสัยโดยทั่วไปของแมลงสาบ

• ชอบอยู่เป็นกลุ่ม ตามซอกมุมภายในอาคาร ท่อน้ำทิ้งทั้งในและนอกอาคารบ้านเรือน ตามซอกมุมที่อับชื้น ที่การทำความสะอาดเข้าไม่ถึง
• ไม่ชอบแสงสว่าง มักไม่ค่อยพบแมลงสาบในเวลากลางวัน แต่จะออกมาหาอาหารและทำกิจกรรมต่างๆในเวลากลางคืนและในที่มืด
• แมลงสาบกินอาหารได้เกือบทุกชนิด
• มักจะวางกระเปาะไข่ในบริเวณที่ตัวอ่อนจะสามารถมีชีวิตอยู่รอดได้ง่าย เช่น ตามซอกอับชื้นภายในบ้าน หรือใกล้บริเวณที่มีน้ำและอาหารอยู่อย่างสม่ำเสมอ

ชนิดของแมลงสาบ

• 4,000 ชนิด
• 4 Genus ที่เป็นปัญหาสาธารณสุข
• Periplaneta spp. แมลงสาบอเมริกัน
• Blatta spp. แมลงสาบตะวันออก
• Blattela spp. แมลงสาบเยอรมัน
• Supella spp. แมลงสาบสีน้ำตาล หรือ แมลงสาบเฟอร์นิเจอร์

ชนิดแมลงสาบที่สำคัญ
แมลงสาบอเมริกัน (Periplaneta americana)  เป็นแมลงสาบที่มีขนาดใหญ่ที่สุดที่พบในบ้านเรือน ลำตัวสีน้ำตาลแดงมันวาว มีจุดดำขนาดใหญ่ 2 จุด ล้อมรอบด้วยวงเส้นสีเหลืองซึ่งอาจเต็มวงหรือมีเพียงครึ่งวงก็ได้ ปีกมีสีน้ำตาลแดงตลอดทั้งปีกและไม่มีแถบสีเหลืองที่ขอบปีก

ที่อยู่อาศัยและแหล่งเพาะพันธุ์ แมลงสาบอเมริกัน

• ชอบที่อบอุ่น ชื้นแฉะ ที่มืด
• มักพบอาศัยอยู่ในท่อระบายน้ำ อุโมงค์น้ำ ห้องน้ำ ห้องส้วม ห้องครัว ต้นไม้ ห้องใต้ดิน ใต้ถุนตึก พื้นชั้นล่าง
• ห้องเก็บของ ตามลังไม้ต่าง ๆ
• กินอาหารทุกชนิด (ผัก/เนื้อสัตว์/ผ้า/ขยะ)
• ชอบแอลกฮอล์ หัวหอมใหญ่

แมลงสาบเยอรมัน (Blattella germanica) เป็นแมลงสาบขนาดเล็ก มีแถบสีดำอยู่ระหว่างตาทั้งสองข้าง ลำตัวสีน้ำตาลซีดแต่เป็นประกาย ขามีสีอ่อนกว่าลำตัว อกและท้อง (pronotum) มีสีพื้นเป็นสีน้ำตาลอ่อนและมีแถบสีดำ 2 แถบ พาดขนานตามแนวยาวของลำตัว

ที่อยู่อาศัยและแหล่งเพาะพันธุ์ แมลงสาบเยอรมัน

• มักอาศัยอยู่ตามแหล่งที่มีคราบน้ำมัน คราบอาหาร ผัก ผลไม้ เช่น หลังเตา ซอก รอยแยกของโต๊ะ ตู้เก็บเอกสาร
• มักพบในภัตตาคาร /ห้องครัว /ห้างสรรพสินค้า /Supermarket
• กินอาหารทุกชนิด
• ชอบต้นหอม น้ำตาล
• โอวัลติน มายองเนส อื่น ๆ

แมลงสาบสีน้ำตาลหรือแมลงสาบเฟอร์นิเจอร์ หรือ Brown-banded cockroach เป็น แมลงสาบ ที่มีขนาดเล็ก มีหนวดเรียวและยาวกว่าลำตัว ตัวผู้ยาว 12-14 มม. ตัวเมียยาว 9-13 มม. ทั้งสองเพศมีปีกเจริญดี ปีกของตัวผู้จะเรียวยาวปกคลุมส่วนท้องทั้งหมด ปีกของตัวเมียจะสั้นและกลมกว่าของตัวผู้ ขอบปีกหน้ามีแถบสีน้ำตาลอ่อนพาดตามแนวขวางสองแถบ ลำตัวมีสีน้ำตาลอ่อนไปจนถึงสีน้ำตาลเข้ม แผ่นแข็งปกคลุมส่วนหัวและอก (pronotum) มีสีดำเป็นรูปคล้ายระฆังอยู่ตรงกลาง ขอบด้านทั้งสองของ pronotum มีแถบสีขาวหรือน้ำตาลอ่อน

ที่อยู่อาศัยและแหล่งเพาะพันธุ์ แมลงสาบสีน้ำตาล

• มักอาศัยอยู่ตามกล่องเก็บของ ตู้เก็บเอกสาร ลิ้นชัก ใต้หรือหลังเฟอร์นิเจอร์ บางคนจึงเรียกว่า แมลงสาบ เฟอร์นิเจอร์(furniture cockroach)
• กินอาหารทุกชนิด
• ชอบต้นหอม น้ำตาล
• โอวัลติน มายองเนส อื่น ๆ

วิธีการควบคุมแมลงสาบ
1.การควบคุมโดยวิธีการสุขาภิบาลและสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อม โดยใช้หลัก 5 ส.

• สะสาง แยกและขจัดทิ้งของที่ไม่จำเป็น
• สะดวก จัดวางสิ่งของให้เป็นระเบียบ
• สะอาด ทำความสะอาดอาคารสถานที่ทั้งภายในและภายนอก
• สุขลักษณะ จัดสภาพแวดล้อมในสถานที่ทำงานและที่พักอาศัยให้ สะอาด ถูกหลักอนามัย เน้นการดูแลจุดสำคัญ
• สร้างนิสัย ปฏิบัติตามกฎเกณฑ์การจัดความเป็นระเบียบเรียบร้อยใน หน่วยงานอย่างต่อเนื่อง

2.การควบคุมโดยใช้สารเคมี

• แบบเหยื่อ ใช้ภายหลังการฉีดพ่นแมลงสาบส่วนใหญ่หมดไปแล้ว ,ใช้บริเวณที่มีแมลงสาบไม่ชุกชุมมากนักหรือใช้บริเวณที่ต้องการความปลอดภัยสูง เช่น ห้องครัว
• แบบน้ำ ใช้ฉีดบริเวณแหล่งหลบซ่อนอาศัยและแหล่งอาหารของแมลงสาบ